PPK 2023 autozapis – zostać czy uciekać z Pracowniczych Planów Kapitałowych

Podcast: Odtwarzaj w nowym oknie | Pobierz (Czas trwania: 1:01:55 — 85.4MB) | Umieść link

Subskrybuj: Apple Podcasts | Spotify | Android | RSS

Nie odkładasz w Pracowniczych Planach Kapitałowych? Od 1 kwietnia 2023 r. i tak będziesz – i to nie jest primaaprilisowy żart! Za 6 tygodni do skutku dojdzie autozapis do PPK. Obejmie on miliony Polaków, którzy do tej pory zrezygnowali z wpłat. Co to dla Ciebie oznacza? Jaką decyzję musisz podjąć? Co zrobić, gdy już zdecydujesz? Postanowiliśmy rozłożyć ten temat na czynniki pierwsze i prześwietlić, jak radzi sobie rządowy program. Z tego artykułu dowiesz się, jak podjąć decyzję, czy zostać w PPK.

Pracownicze Plany Kapitałowe, praktycznie od ich wprowadzenia, budzą sporo kontrowersji. Po tym, co stało się ze środkami gromadzonymi w ramach OFE, wielu Polaków podchodzi z ogromną rezerwą do kolejnych pomysłów rządu „zachęcających” do odkładania na emeryturę. Między innymi z tego powodu, według rządowych szacunków, w programie uczestniczy tylko 34,9% uprawnionych osób. Co ciekawe, w sektorze publicznym, po którym można się było przecież spodziewać dużej partycypacji, z programu korzysta tylko 20% osób. Na wykresie nie ma tej statystyki, ale w sektorze finansowym ten odsetek wynosi aż 70%. Przypadek? Sam wysnuj wnioski.

Media zdecydowanie nie pomagają w obiektywnym spojrzeniu na ten temat. Na potrzeby tego artykułu zrobiliśmy 15-minutowy research nagłówków z portali informacyjnych. Tylko zobacz, jak nastawiają do tematu PPK:

Ale my nie chcemy Cię straszyć. Wręcz przeciwnie – jak zawsze zachęcamy Cię do tego, żeby do podjęcia decyzji podejść „na chłodno”. Na podstawie faktów, danych i wyliczeń. Dlatego w tym artykule wywołamy PPK trochę do tablicy – zobaczymy, jak program sobie radzi i czy nadal warto w nim być. Przygotowaliśmy dla Ciebie też specjalny Kalkulator PPK, dzięki któremu możesz przeliczyć wszystko samodzielnie. 

PPK – co to jest?

Zacznijmy od krótkiej powtórki podstaw. Co to są Pracownicze Plany Kapitałowe? PPK to rządowy program długoterminowego oszczędzania z myślą przede wszystkim o emeryturze. Oszczędności są budowane na specjalnym, Twoim indywidualnym koncie PPK i pochodzą z trzech źródeł, tj. od: 

• Ciebie – odkładasz część (2%) swojej comiesięcznej wypłaty (oprócz tych 2% możesz dołożyć dodatkowo maks. 2% – co daje w sumie maks. 4%).   
• Twojego pracodawcę – wpłaca 1,5% Twojej pensji (może także dobrowolnie zwiększyć ten poziom o maks. 2,5%). Ważna uwaga – od wpłat pracodawcy płacisz podatek dochodowy. 
• Państwo – dopłaca z naszych podatków 240 zł rocznie (warunek – wpłaty podstawowe i dodatkowe w danym roku wynoszą co najmniej 3,5% x 6-krotność minimalnego wynagrodzenia w danym roku). Dla osób, które pierwszy raz przystępują do programu, rząd przygotował także jednorazową wpłatę powitalną 250 zł (warunek – na konto PPK muszą trafić min. 3 składki).  

PPK – ile potrącą z pensji?

Tak uzbierane środki (od Ciebie, Twojego pracodawcy oraz państwa) trafiają na Twoje indywidualne, prywatne konto w Pracowniczych Planach Kapitałowych. Jakiego rzędu są to kwoty? Zobaczmy to na przykładzie: 

Dla osoby, która zarabia 5000 zł miesięcznie brutto, comiesięczny „koszt” z pensji wyniesie 2% x 5000 zł, czyli 100 zł. Czyli relatywnie niewiele. Rocznie da nam to kwotę 1200 zł. Pracodawca dołoży 1,5% x 5000 zł, czyli 75 zł miesięcznie – od tej kwoty pracownik zapłaci oczywiście podatek. W przypadku osoby, która płaci podatek 12%, będzie to 9 zł miesięcznie. Czyli „koszt” dla pracownika wyniesie 100 zł + 9 zł = 109 zł miesięcznie. W ujęciu rocznym da nam to kwotę 1308 zł. Oprócz dopłaty od pracodawcy otrzymamy także dopłatę „rządową” – 240 zł rocznie (powitalna jest jeden raz, więc jej tu nie liczymy). Na konto PPK, przy wydatku pracownika 1308 zł, wpływa od pracodawcy i państwa dodatkowe 2340 zł. Czy znasz jakąś inną formę oszczędzania lub inwestowania, w której ktoś dokłada Ci się drugie tyle? 

PPK – jak są inwestowane środki?

Pieniądze, które zbierzesz ze wspomnianych wyżej trzech źródeł, są inwestowane w fundusze zdefiniowanej daty. To forma grupowego inwestowania, w której inwestuje się w akcje i obligacje. W jakiej proporcji? To zależy od funduszu, do którego trafisz. Automatycznym kryterium, które o tym decyduje, jest Twoja data urodzenia. Poniżej możesz zobaczyć, do którego funduszu należysz/możesz należeć: 

Maciek urodził się w 1987 r., trafiłby więc do PPK 2045, bo wtedy, około 2045 r. będzie miał 60 lat i będzie myślał intensywniej o zbliżającej się emeryturze. Im dalej do emerytury, tym większa część oszczędności inwestowana jest w akcje. Im bliżej – tym większa część będzie inwestowana w obligacje. To mechanizm składkowy, żeby zmniejszyć ryzyko Twojej inwestycji. Dodajmy, że możesz dowolnie “przesuwać” wpłaty do PPK i już zgromadzone na nim środki pomiędzy tymi funduszami o różnej dacie docelowej. W ten sposób możesz wybrać czy chcesz mniej czy więcej akcji w swoim portfelu PPK. Więcej jeszcze o tym jak inwestowane są Twoje pieniądze na PPK, opowiemy w dalszej części artykułu.

Autozapis PPK 2023 – o co chodzi?

Jak wspominaliśmy na wstępie, nawet jeśli się z PPK wypisałaś_łeś, od 1 kwietnia dojdzie do autozapisu, za którego pomocą wszystkie osoby uprawnione do korzystania z programu automatycznie zostaną do niego ponownie zapisane. Jeśli nie chcesz uczestniczyć – musisz się pofatygować do kadr/HR/szefa i złożyć stosowną deklarację. Autozapis to wbudowany w program mechanizm, który ma na celu zwiększyć liczbę osób, które wezmą w nim udział. Co 4 lata, w konkretnej dacie stare deklaracje rezygnacji z PPK tracą ważność. W tym roku będzie to miało miejsce 28 lutego. W marcu zadziała autozapis wszystkich wypisanych – również u tych pracodawców, którzy z różnych względów nie uruchomili wcześniej programu (wyjątek to te firmy, w których nie ma PPK bo jest prowadzone PPE).

Czy autozapis PPK 2023 Cię dotyczy?

Zastanawiasz się, czy autozapis Cię dotyczy? Przygotowaliśmy dla Ciebie krótką ściągę. Jeśli jesteś zatrudniony i podlegasz ubezpieczeniu emerytalnemu (czyli też np. umowy o zlecenie), masz takie opcje:

• Jeśli do tej pory korzystałeś z PPK i nie chcesz się wypisywać – nie musisz nic robić. Jesteś dalej w PPK. 
• Jeśli do tej pory nie korzystałeś z PPK i jesteś w wieku 18-55 – podlegasz autozapisowi i musisz podjąć decyzję w tej sprawie w marcu tego roku. 
• Jeśli do tej pory nie korzystałeś z PPK i jesteś w wieku 56-70 –  autozapis Cię nie dotyczy, ale możesz skorzystać z PPK. Musisz w takiej sytuacji złożyć wniosek z prośbą o dołączenie do programu u swojego pracodawcy.
• Jeśli nie korzystałeś z PPK i jesteś już po 70 roku życia – autozapis także Cię nie dotyczy i nie możesz skorzystać z Pracowniczych Planów Kapitałowych.

Pracodawcy i autozapis PPK

Kiedy opisywaliśmy Ci, jak działa PPK, mogłeś zobaczyć, że znacząca część środków, które trafiają na Twoje indywidualne konto, pochodzi od pracodawcy. Jest to więc dodatkowy koszt, z którym firmy muszą się zmierzyć – zarówno w zakresie dopłat, jak i czasu, który jest potrzebny na obsługę programu. Nie wspominając o ryzyk kolejnej kontroli. Warto zrozumieć też perspektywę przedsiębiorców – kolejny obowiązek od rządu to dla nich często utrapienie. Nic więc dziwnego, że wielu pracodawców wcale nie zachęca do ponownego zapisania się do programu. Zobacz na przykład wiadomości z działu kadr, którą otrzymał jeden z czytelników bloga: 

Jak widzisz, raczej informują pracownika, jak się z PPK wypisać, niż zachęcają do tego, by w ten sposób odkładać na emeryturę. Niestety słyszymy też o jeszcze bardziej skrajnych przypadkach typu “Tu jest deklaracja rezygnacji, podpisz, albo nie mamy o czym rozmawiać” albo “Nie zrezygnował z PPK to obetnę mu/jej z premii”. Ilu pracodawców tyle różnych relacji na linii pracownik-pracodawca. Zupełnie inaczej to wygląda w korpo, inaczej w małej firmie rodzinnej. Dlatego jeśli z jakiś przyczyn nie widzisz szans w obecnym miejscu pracy na korzystanie z PPK to może choć świadomość tego programu będzie pretekstem do rozmów o podwyżce. Natomiast jeśli w swoim miejscu pracy masz możliwość dołączyć do PPK to zachęcamy Cię do tego, żeby przed podjęciem decyzji przeanalizować wszystkie za i przeciw. I tym zajmiemy się w dalszej części artykułu. 

PPK – wady

Zacznijmy od wad programu Pracowniczych Planów Kapitałowych. O nich jest najgłośniej w mediach, dlatego bierzemy je na pierwszy ogień.

Niższa pensja

Pierwsza kwestia to oczywiście Twoje wynagrodzenie. Jeśli przystąpisz do PPK, na swoim pasku płacowym zobaczysz miesięcznie niższą kwotę. Omówiliśmy to już wyżej, więc nie będziemy się tutaj powtarzać. Oczywiście są przypadki, w których ta niższa pensja będzie dla kogoś dużym problemem – jeśli nasz budżet jest napięty, to każda złotówka się liczy. Jednak nie oszukujmy się – sporo osób nie odczuje jakoś bardzo dotkliwie takiego automatycznego oszczędzania. No właśnie – pamiętaj, że pensja jest niższa, ale te pieniądze nie znikają, tylko trafiają na Twoje indywidualne konto. Możesz więc popatrzeć na PPK jak na automatyczny przelew na konto oszczędnościowe. Z tą korzyścią, że ktoś Ci do niego dopłaca i nie zbierają na nim marnych odsetek, tylko jednak są bezobsługowo inwestowane.

Mały wpływ pracowników na wybór instytucji finansowej

Płynnie przechodzimy do drugiej kwestii – pieniądze z PPK są inwestowane, ale niestety, pracownicy mają bardzo mały wpływ na to, która instytucja zarządza tymi środkami. Jeżeli jesteś gdzieś zatrudniony, po prostu masz PPK w instytucji, w której Twój pracodawca podpisał umowę. 

Dlaczego to wada? A dlatego, że te instytucje mają różną skuteczność w inwestowaniu pieniędzy. Wystarczy spojrzeć na wyniki od początku 2020r. wygenerowane przez fundusze PPK:

Zobacz, że w przypadku tych funduszy z docelową datą 2025 (tj. najmocniej inwestujących w obligacje) wynik po tych 3 latach z hakiem wynosił średnio 4,79%, ale stopy zwrotu pomiędzy instytucjami były rozstrzelone od ujemnych (-0,8%) po dwucyfrowe na plusie (12,5%). Jeszcze większe różnice widać przy funduszach z docelową datą 2060 (mocno akcyjne portfele inwestycyjne), z których w analizowanym okresie najsłabszy osiągnął 9,2% na plusie, a lider wykręcił w tym samym czasie 42,6%. Rozbieżności są więc duże. Tu dopowiedzmy dla dociekliwych, że to nie są stopy zwrotu jaką osiągnęli uczestnicy PPK. To są stopy zwrotu jakie osiągnęli na pojedynczej wpłacie hipotetycznie zrobionej w dniu 31.12.2019. W PPK są co miesiąc wpłaty i to czasem różnej wysokości, więc stopy zwrotu Twojego konta PPK różnią się od wyniku funduszy za dany okres. 

Wracając jeszcze do wyboru instytucji finansowych. Ten w większości firm miał miejsce te 2-3 lata temu gdy startowało PPK i był dokonany przez pracodawcę. Formalnie musiała być wzięta pod uwagę opinia pracowników, ale w praktyce rzadko kiedy miało to decydujący wpływ. Do tego wybór często był robiony albo w pośpiechu, albo po łebkach, albo wręcz z przypadku, bo np. dany bank już obsługuje firmę, to niech zrobi jeszcze PPK. A szkoda, bo ten wybór rzutuje chociażby też na to jakie ryzyko jest podejmowane w inwestycjach na kontach PPK. Tak duże rozproszenie stóp zwrotu jak widać powyższym wykresie sugeruje, że różnice w podejmowanym ryzyku były duże pomiędzy instytucjami. Nie ma bowiem zysków bez ryzyka. 

Wreszcie, wg nas wadą w tej kategorii jest też duża koncentracja programów PPK. Prawie połowa jest zarządzana przez instytucje związane z grupami kapitałowymi kontrolowanymi przez Skarb Państwa, a aż 9 z 17 podmiotów na poniższej liście ma mniej niż 2% udział w rynku PPK. To oznacza, że są spore szanse na konsolidację tej branży, co z kolei rodzi ryzyko spadku konkurencji. 

Co prawda pracodawcy mogą zmieniać dostawców PPK, ale realistycznie patrząc, Ty jako pojedynczy pracownik masz znikomy wpływ na to, która instytucja zarządza PPK w Twoim miejscu pracy.

Polityka inwestycyjna PPK

Trzecia wada, z którą mierzy się program PPK, to polityka inwestycyjna, która jest narzucana przez ustawę. I tu wracamy do kwestii jak inwestowane są Twoje pieniądze w PPK. W dużym uproszczeniu – fundusze mogą inwestować środki w akcje i obligacje. Minimum 70% części dłużnej (obligacyjnej) mają stanowić obligacje skarbowe i podobne. W części akcyjnej mamy minimum 40% przymusowo zainwestowane w 20 największych spółek na giełdzie w Warszawie (WIG20). W obydwu częściach maksymalnie 30% może być inwestowane w walutach zagranicznych. 

Na wykresie poniżej możesz zobaczyć, jak te ograniczenia przekładają się na portfele PPK w praktyce:

Patrząc całościowo na inwestycje poczynione w ramach PPK wg sprawozdań funduszy z połowy 2022r. , to:

• nieco ponad ⅓ była ulokowana w polskich akcjach
• 22% zainwestowano w obligacje skarbowe
• 21,6% w nieskarbowe papiery, ale te są nieskarbowe niestety tylko wg tej klasyfikacji. W praktyce są to obligacje Polskiego Funduszu Rozwoju, Banku Gospodarstwa Krajowego czy obligacje samorządowe – wszystkie powiązane ze Skarbem Państwa.
• zaledwie 15% stanowią akcje zagraniczne
• nie wynika to z wykresu, ale w praktyce tylko na drobną skalę stosowana jest dywersyfikacja walutowa, tj. prawie wszystkie inwestycje są robione w PLN i z zabezpieczeniem do PLN

Nie oszukujmy się – gdybyśmy to my inwestowali samodzielnie środki z PPK, z całą pewnością nie tak byśmy budowali portfel. Mając swobodę wyboru inwestowalibyśmy więcej za granicą i więcej w walutach obcych. 

Dla porządku, nie twierdzimy, że wszystkie polskie aktywa są lipne. Wystarczy spojrzeć na polską giełdę w ostatniej dekadzie:

Akcje małych spółek (żółta linia) oraz średnich spółek (zielona linia) przez ostatnie 10 lat przeszło podwoiły swoje ceny na giełdzie. Tym natomiast co niestety od lat ciągnie nasz krajowy rynek akcji w dół jest grupa 20 największych spółek, z których dużą część stanowią państwowe molochy. I to niestety w WIG20 ustawa o PPK wciska inwestycje uczestników tego programu. Polityka inwestycyjna jednoznacznie na minus PPK.

Koszty inwestycji

Jeśli śledzisz ten blog od jakiegoś czasu, na pewno wiesz, że koszty inwestycji to ważny element, który znacząco wpływa na wartość naszych inwestycji. Ustawa o PPK ustala maksymalny poziom opłat za zarządzanie – wynosi ona 0,5% + 0,1% opłaty za wynik. Sprawdziliśmy, jak to wygląda w konkretnych funduszach i średnio taka opłata wynosi 0,35%. 

Natomiast oprócz opłaty za zarządzanie, uczestnicy PPK ponoszą także dodatkowe koszty, które powodują, że oszczędzanie w Pracowniczych Planach Kapitałowych jest jednak znacznie droższe. Jakiego typu dodatkowe opłaty czekają na oszczędzających? Oto kilka przykładów: 

• prowizje od transakcji na giełdzie, 
• opłaty dla depozytariusza, 
• opłaty dla agenta transferowego, 
• opłaty za obsługę prawną.

Żeby dać Ci pojęcie o tym, jakiego rzędu to będą koszty, zebraliśmy szacunkowe dane z dokumentów funduszy (KIID) i wyliczyliśmy średni całkowity koszt inwestycji ważony aktywami. Wynik możesz zobaczyć w tabeli poniżej:

Taki średni całkowity koszt (opłata za zarządzanie + pozostałe koszty) wyszedł nam na poziomie 1,2%. Uwzględniliśmy jeszcze, że kapitał PPK jest mocno skoncentrowany w 5 największych instytucjach i zważyliśmy te koszty aktywami funduszy (średnia ważona). Na podstawie tych szacunków możemy powiedzieć, że całkowite koszty zarządzania PPK dla przeciętnego kowalskiego to ok. 0,97%. Prawie 3x więcej niż średnia opłaty, które pokazuje w swoich zestawieniach portal mojePPK. 

Być może czytać to będą też instytucje finansowe i będą mogły dać jakiś kontrargument, albo wskazać coś do poprawienia w naszej metodyce. Na ten moment jednak wniosek mamy taki – takie koszty w PPK to jest drogo. Wiemy, że inwestując samodzielnie można robić to dużo taniej. Dodajmy tylko, że te koszty są już “zaszyte” w wynikach funduszy zdefiniowanej daty. To co widzisz na koncie PPK jest już po kosztach. 

PPK – zalety 

Znamy już wady, przejdźmy teraz do zalet Pracowniczych Planów Kapitałowych. Chcielibyśmy to zaznaczyć – choć media podkreślają przede wszystkim te negatywne strony, pozytywów także jest sporo. I przy podejmowaniu decyzji musisz być ich świadomy. No to lecimy!

Dopłaty od pracodawcy i państwa

O pierwszej zalecie już wspominaliśmy, ale jest tak kluczowa, że napiszemy to jeszcze raz: korzystając z programu PPK, otrzymujesz solidne dopłaty od pracodawcy i (mniejsze, ale zawsze coś) od państwa (stosujemy to nazewnictwo mając z tyłu głowy, że państwo nie ma swoich pieniędzy, tylko nasze podatki i daniny).

PPK to obecnie tylko jeden z dwóch rodzajów inwestycji dostępny w naszym kraju, w którym ktoś Ci dopłaca do oszczędzania (drugim jest PPE, jak jakiś pominęliśmy to daj znać w komentarzu). Wiele osób myśli – „Ale to tylko 1,5% i marne 240 zł rocznie”. Jeśli jesteś jedną z tych osób, chcielibyśmy Ci pokazać, jak te „marne” kwoty przekładają się na konkretne wyniki. Bohaterem naszego przykładu będzie hipotetyczny pracownik, który, zarabiając 5000 zł brutto, przystąpił do PPK i przejdzie na emeryturę w okolicy 2025 r.

Poniżej możesz zobaczyć wyniki funduszu PKO Emerytura 2025 – zarządzanego przez największego “dostawcę” PPK w naszym kraju. Według statystyk co trzeci Polak ma obecnie swoje PPK w funduszach PKO. Wybraliśmy do naszego przykładu fundusz najbardziej „obligacyjny” – kwalifikowany dla osób, które na emeryturę przejdą już w okolicy roku 2025 r.

Jak widzisz, fundusz zaliczył kilka złych okresów (Covid-19, kiepski rok 2022 r.) i kilka bardzo dobrych (około 8% pod koniec roku 2021 r.). Koniec końców, stopa zwrotu PKO emerytura 2025 wynosiła -0,1% w badanym okresie (początek 2020 r. do początku 2023 r.). 

Natomiast nasz hipotetyczny pracownik, który zacząłby w 2020 r. odkładać w ramach tego funduszu, odłożyłby z własnej pensji ok. 4254 zł, a wartość, którą zobaczyłby na takim koncie, wyniosłaby 7382 zł. Czyli ponad 70% więcej. Nie wierzysz? Zapytaj swoich kolegów i koleżanek, którzy mają PPK, jakie wartości swoich wpłat widzą na koncie i jaka jest wartość tego konta w całości. Zobaczycie, jak duże są te różnice.

Zwłaszcza inwestując w obligacje, taki wynik jest praktycznie nie do powtórzenia. Zwróć jeszcze uwagę, że taki wynik udało się uzyskać po wspomnianych przez nas wysokich kosztach i pomimo trudnych kilka lat do inwestycji rynkowych. Wpłaty w przykładzie uwzględniają również podatek od dopłat pracodawcy. Powiedzmy sobie jasno – sama inwestycja nie dodawała do wyniku. Ale wpłaty od pracodawcy i państwowa dały ogromny bufor i to jest ten zysk, który dostajemy właśnie w postaci dopłat. Ciężko o mocniejszą zaletę.

PPK – środki są prywatne i podlegają dziedziczeniu

Kolejną zaletą PPK jest to, że są to Twoje, prywatne środki. Masz do nich pełne prawo i możesz je w dowolnym czasie wypłacić. Pamiętaj, że pieniądze z PPK podlegają też dziedziczeniu. Twoi spadkobiercy i osoby przez Ciebie wskazane jako uprawnione po Twoim “definitywnym wyjściu z systemu” otrzymują pełną kwotę zgromadzoną na Twoim PPK. 

Prywatność środków to bardzo ważna charakterystyka Pracowniczych Planów Kapitałowych, która odróżnia je od OFE. W przypadku PPK mamy konkretny zapis w ustawie, który gwarantuje prywatną własność środków. 

Przeciwnicy PPK zbywają ten argument, przekonując, że zapis w ustawie niczego nie gwarantuje. Przecież Sejm co rusz zmienia ustawy i nie mamy żadnej pewności, że tak się nie zaczną majstrować przy ustawie PPK. Zwróć jednak uwagę, że w takim razie nic nie stoi na przeszkodzie, żeby podobny los spotkał wszystkie inne Twoje aktywa – Twoje mieszkanie, Twój samochód czy środki na rachunku bankowym. Wszystko może zostać znacjonalizowane. Ale zastanów się, jak duże są na to szanse. Nam obecnie to ryzyko wydaje się marginalne. A jeśli bardzo się tego obawiasz, pamiętaj, że nie musisz od razu rezygnować z całego programu. Dlaczego? Bo środki z PPK możesz wypłacić w każdej chwili. I to kolejna zaleta PPK.

Możesz wypłacić środki z PPK w każdej chwili

Wypłata środków z PPK jest możliwa w każdej chwili. Jeśli dokonamy wypłaty przed 60. rokiem życia, nie będzie ona aż tak korzystna, jak gdybyśmy poczekali do ukończenia sześćdziesiątki, ale mimo wszystko – możesz jej dokonać. Jak to dokładnie wygląda? 

Wypłata przed 60. rokiem życia 

Wypłata środków z PPK przed 60. rokiem życia nazywa się ZWROTEM. Dla odróżnienia dopisaliśmy “na żądanie” 🙂 

W kilku szczególnych sytuacjach (wkład własny, poważna choroba), możesz sięgnąć po pieniądze zgromadzone na PPK bez potrąceń. W telegraficznym skrócie:

• w przypadku poważnego zachorowania Ciebie, twojego męża/żony czy dzieci możesz wyjąć bez żadnych potrąceń 25% środków zgromadzonych na PPK
• możesz wykorzystać 100% środków zgromadzonych na PPK jako wkład własny do kredytu mieszkaniowego. Tu jednak potem trzeba te środki zwrócić na swoje PPK, tyle samo ile wyjęłaś/wyjąłeś, bez żadnych odsetek ani indeksacji. Niestety jest to jeszcze mało przetarty szlak i np. nikt nie potrafił nam jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie “A co jeśli ktoś nie odda swoich pieniędzy na swoje PPK?”. Czekamy na doprecyzowanie tej dziury.

W przypadku transferu środków na inne PPK np. przy zmianie pracodawcy też nie ma żadnych potrąceń. 

Jeśli natomiast po prostu chcesz wyciągnąć swoje środki, to część dopłat oddasz ZUSowi i fiskusowi. Jak wygląda takie potrącenie? Możesz to zobaczyć na schemacie poniżej: 

Jak już wspominaliśmy, pieniądze, które mamy w PPK, dzielimy na trzy grupy:

• środki, które pochodzą z twoich wpłat (plus zyski, które z nich wypracujesz), 
• środki pochodzące z wpłat pracodawcy (plus zyski od tych wpłat)
• oraz środki z dopłat rządowych (oraz wypracowane z nich zyski).

Kiedy rozpoczyna się procedura ZWROTU, zachowujesz swoje wpłacone środki – ale od zysków na swoich wpłatach zapłacisz podatek 19%. Jeśli chodzi o środki wpłacone przez pracodawcę, 30% tej kwoty trafia na Twoje konto ZUS, a od zysków z pozostałych 70% płacisz podatek Belki. Najgorzej jest z dopłatami rządowymi – żegnasz się z nimi w całości. Dlatego, choć możesz zabrać swoje środki w każdym momencie, tak naprawdę najbardziej kalkuluje się je trzymać do 60. roku życia. 

Wypłata po 60. roku życia

Co się stanie, jeśli dociągniesz inwestycję do 60. roku życia? Możesz wtedy wypłacić środki bez potrąceń. Jeśli wyciągniesz je jednorazowo, będziesz musiał zapłacić podatek od zysków kapitałowych (19%). Ale jeśli wykażesz się dodatkową cierpliwością i zgodzisz się na wypłaty ratalne – maksimum 25% środków od razu + pozostałe 75% w ratach wypłacanych przez minimum 10 lat, Twoje zyski będą zwolnione z podatku Belki. 

PPK 2023 r. autozapis – podsumowanie

Znasz już wady i zalety Pracowniczych Planów Kapitałowych. Na koniec mamy dla Ciebie krótkie podsumowanie. Naszym zdaniem pomimo niewątpliwych wad, odkładanie pieniędzy w ramach PPK się opłaca – dopłaty państwa i pracodawcy robią robotę i ciężko je przebić. Jednocześnie, musisz mieć świadomość, że na PPK nie zarobisz kokosów. To nie może być Twój jedyny plan na emeryturę. Pamiętaj także, że środki w ramach PPK są prywatne i prawdopodobieństwo, że ktoś Ci je zabierze, jest obecnie marginalne. Wiemy, że stan finansów publicznych pozostawia wiele do życzenia. Ale bardzo byśmy nie chcieli, żeby strach przed tym, co może być w przyszłości, powstrzymał Cię przed skorzystaniem z czegoś, co masz na wyciągnięcie ręki. 

PPK – jak podjąć decyzję?

Tak my to widzimy, ale najważniejsze jest to, co Ty postanowisz. Pamiętaj, że to jest Twoja decyzja i musisz ją podjąć świadomie. Masz tak naprawdę 3 opcje: 

• Możesz skorzystać z programu i trzymać środki długoterminowo. 
• Możesz skorzystać z programu, ale wyciągać środki co jakiś czas. 
• Możesz zrezygnować z programu i dopłat pracodawcy oraz państwa.

Jeśli zastanawiasz się, jak podjąć taką decyzję, podzielimy się z Tobą krótkim procesem, który może być dla Ciebie pomocny: 

1. Przelicz, czy PPK Ci się opłaci w kalkulatorze PPK. 
2. Ustal, jak widzisz prawdopodobieństwo czarnego scenariusza…a jak białego? 
3. Zdefiniuj swoją strefę wpływu.

PPK – kalkulator

Zamiast słuchać mediów, czy kolegów, weź odpowiedzialność i przelicz swoje scenariusze. Żeby Ci w tym pomóc, przygotowaliśmy dla Ciebie kalkulator, w którym możesz wprowadzić własne założenia i przeliczyć, czy PPK będzie opłacalne w Twoim konkretnym przypadku. W kalkulatorze możesz wybrać, jak długo chcesz oszczędzać, czy chcesz wypłacać środki po drodze itd. Pobierz kalkulator PPK i przelicz sobie wszystko na spokojnie: 

Poniżej możesz zobaczyć, jak wyglądają oszczędności naszego hipotetycznego pracownika zarabiającego 5000 zł brutto po 35 latach korzystania z PPK:

Kolorem czerwonym oznaczyliśmy wpłaty pracownika. Zobacz, jak niewielką częścią finalnych oszczędności są te wpłaty. Jaką robotę robią wpłaty pracodawcy, rządu i procent składany. Ale może dla Twoich założeń to będą zupełnie inne kwoty. Pobierz kalkulator i sprawdź.

Określ prawdopodobieństwo czarnego scenariusza

Jeśli tym, co Cię blokuje przed przystąpieniem do PPK, jest strach przed utratą środków, zachęcamy Cię do jasnego zdefiniowania, jak oceniasz prawdopodobieństwo takiego scenariusza. A potem, ustal to samo do scenariusza przeciwnego. Przejdźmy do konkretów: 

• Jak oceniasz prawdopodobieństwo tego, że faktycznie Państwo zabierze Ci pieniądze z PPK? 
• Co się stanie, jeśli jednak ich nie zabierze? Jakie temu przypisujesz prawdopodobieństwo?
• Jaka będzie Twoja sytuacja, jeżeli nie zainwestujesz w PPK (ani nigdzie indziej)? 

Zapisz sobie odpowiedzi i weź je pod uwagę przy podejmowaniu decyzji. I pamiętaj, że jeśli czujesz duży strach, zawsze możesz wybrać też wyjście pośrednie – czyli skorzystać z programu i cyklicznie wypłacać środki. 

Ustal swoją strefę wpływu

I ostatni element, który musisz wziąć pod uwagę. Mieszkasz w Polsce, zarabiasz najprawdopodobniej w złotówkach, podlegasz polskiemu prawu, w kraju rządzą Ci, a nie inni politycy. Jesteś częścią bardzo konkretnego systemu, na którego wiele elementów nie masz wpływu. Ale jednocześnie, skoro znasz ten system, możesz zwiększyć własną strefę wpływu i stworzyć różnego rodzaju zabezpieczenia, które pomogą Ci bardziej się od tego systemu uniezależnić. Możesz zwiększyć swoje zarobki, obciąć niepotrzebne wydatki i stworzyć zdywersyfikowaną strategię inwestycyjną, w której Twój kapitał nie będzie skoncentrowany tylko na Polsce. I pod tym kątem spójrz na PPK – czy dodatkowy kapitał gromadzony w takim programie pomoże Ci zwiększać swoje bezpieczeństwo? Może stworzy Ci przestrzeń do inwestowania też samodzielnie? Czy może Ci pomóc w realizacji Twoich celów?

Nie miejmy natomiast złudzeń – samo PPK nie zabezpieczy Ci przyszłości. Lepiej je traktować jako tylko element całego systemu bezpieczeństwa. A tego nie da się zbudować bez samodzielnego gromadzenia oszczędności oraz samodzielnego, świadomego inwestowania pieniędzy. 

Obydwa filary takiego systemu bezpieczeństwa – oszczędności i inwestycje – będziemy razem wdrażać krok po kroczku w ramach kilkumiesięcznych ścieżek postępu na naszej nowej platformie edukacyjnej. Właśnie trwa nabór do FinCrafters – społeczności osób zaangażowanych w dbanie o własne finanse. W ramach tej społeczności będziemy ogarniać finanse od podstaw, uczyć się budowania własnej strategii inwestycyjnej, ale przede wszystkim – wspierać się wzajemnie i wymieniać doświadczeniami. Jeśli to brzmi dla Ciebie dobrze, zapraszamy 🙂 My już się nie możemy doczekać pierwszych zajęć! Możliwość zakupu dostępów jest otwarta tylko do 1 marca. 

Tyle od nas – mamy wielką nadzieję, że ten artykuł będzie dla Ciebie pomocą w podjęciu decyzji. A jeśli inwestujesz w ramach PPK – daj koniecznie znać w komentarzu, czy to Ci się opłaca. Jesteśmy bardzo ciekawi, jak podchodzicie do tego programu i czy do niego należycie?