OIPE – to żadna „Europejska Emerytura”. Sprawdź opłacalność, nim zdecydujesz [KALKULATOR]

Podcast: Odtwarzaj w nowym oknie | Pobierz (Czas trwania: 45:34 — 62.9MB) | Umieść link

Subskrybuj: Apple Podcasts | Spotify | Android | RSS

Do Polski wkracza OIPE – czyli Ogólnoeuropejski Indywidualny Produkt Emerytalny. Czy da Polakom „europejską emeryturę?”. Bez żartów… Ci, którzy sami nie odkładają pieniędzy i tak będą skazani na ZUS. Ale ci, którzy już korzystają z IKE lub IKZE – właśnie zyskali kolejny wehikuł do inwestowania bez podatku. W tym artykule znajdziesz esencję informacji na temat OIPE + KALKULATOR dzięki któremu przeprowadzisz konkretne symulacje. Podzielę się z Tobą też moją szczerą opinią o tym produkcie. 

Dlaczego właściwie raz piszę „ja”, a innym razem “my”??? Nad materiałem pracowało kilka osób z mojego zespołu, więc nie chciałem ubierać się w cudze piórka i pisać, że wszystko przygotowałem sam 😉

Część I – Jak działa OIPE? Wyciągamy esencję z przepisów

Co to jest OIPE?

OIPE – to Ogólnoeuropejski Indywidualny Produkt Emerytalny (ang. Pan-European Personal Pension Product, w skrócie PEPP) – czyli nowy sposób gromadzenia pieniędzy na przyszłość dla mieszkańców Unii Europejskiej. Unia opracowała ogólne założenia, a każdy kraj członkowski dopracował szczegóły we własnym zakresie. Co wyszło z tego w Polsce?

Otóż zyskaliśmy nowy sposób na zwolnienie z 19% podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki). Podobne zwolnienie przysługuje np. posiadaczom IKE. Jeśli będziesz odkładać pieniądze na OIPE do 60. roku życia oraz spełnisz warunek 5 lat wpłat, to wszystkie wypracowane zyski zostaną w Twojej kieszeni. Zarobisz 100 000 zł, to zaoszczędzisz 19 000 zł na podatku. Zarobisz 200 000 zł, to zaoszczędzisz 38 000 zł – i tak dalej. Ale diabeł tkwi w szczegółach, o których przeczytasz poniżej. 

Z całą pewnością nie nazwałbym OIPE „europejską emeryturą” – jak szumnie okrzyknęły nowy produkt media. Jeśli chcesz mieć europejską, amerykańską czy nawet kosmiczną emeryturę – musisz ją sobie zapewnić sam. W tej kwestii nic się nie zmieniło 🙂 Europejskość polega na tym, że jeśli przeprowadzisz się do innego kraju w UE i zmienisz rezydencję podatkową – będziesz mógł odkładać w OIPE na tamtejszych warunkach. Nie zawsze musi to być korzystne i na pewno nie zwolni Cię z samodzielnego oszczędzania i odkładania pieniędzy 🙂

Tyle esencji – a teraz zobaczmy szczegóły.

Kiedy OIPE zacznie działać w Polsce?

Ustawa została już podpisana przez Prezydenta i dziś, 11 września 2023 roku ukazała się w Dzienniku Ustaw. Ustawa wejdzie w życie 14 dni od publikacji. Pierwsza firma, o której dzisiaj także piszemy, zapowiada wprowadzenie OIPE w ciągu kilku tygodni od ukazania się Ustawy (o ile KNF nie będzie zwlekał ze zgodą). Realistycznie: listopad 2023 – to moment, w którym pierwsze osoby będą mogły rozpocząć wpłaty na swoje OIPE.

Aktualizacja 2023-11-07:
Finax wystartował ze swoim OIPE. Szczegóły dostępne na ich stronie internetowej: https://www.finax.eu/pl/produkty/oipe (to nie jest link afiliacyjny).

To dobry moment na krótkie przypomnienie: Pamiętaj, proszę, że wszystkie prezentowane na blogu materiały mają charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny i są wyrazem prywatnej opinii autorów. Zapoznaj się, proszę, z dokładną informacją prawną, którą znajdziesz na końcu tego artykułu.

OIPE – jakie daje korzyści podatkowe? 

Podstawową zaletą OIPE jest brak podatku od zysków kapitałowych (oczywiście jeśli spełnimy określone warunki). To oznacza, że w naszej kieszeni zostanie 100% wypracowanych zysków, podczas gdy inwestując poza OIPE musielibyśmy oddać fiskusowi z tego 19%.
Na blogu i w „Finansowej Fortecy” piszę sporo o tym, że warto rozważyć opakowanie inwestycji w antypodatkowe pokrowce, ale zobaczmy na konkretnym przykładzie, ile dokładnie na tym możemy zyskać. 

Założenia: 

• Załóżmy, że na początku każdego roku inwestujemy 10 tys. zł. 
• Zyski wynoszą 5% rocznie. 
• Zyski są kapitalizowane co rok i wtedy, rok w rok, płacimy podatek od zysków kapitałowych. 
• W takim przypadku po 10 latach wartość inwestycji wyniesie 125 214 zł, jeśli płacimy podatek Belki, lub 132 068 zł (to aż o prawie 7 tys. więcej!) jeśli unikniemy podatku, stosując antypodatkowy pokrowiec.  

Różnica robi się jeszcze większa, jeśli nastawiamy się na prawdziwie długoterminowe inwestowanie. Po 40 latach korzyść z antypodatkowego pokrowca może przy takich założeniach wynieść aż 247 920 zł.

Wniosek: Im wyższa stopa zwrotu z naszej inwestycji, tym więcej zyskujemy gdy unikniemy (legalnie!) zapłaty podatku. Zobacz, co się dzieje, gdy założymy ambitną stopę zwrotu na poziomie 10% rocznie. W takim przypadku, po 10 latach mamy w kieszeni aż o 17 966 zł więcej.

Powtórzę to raz jeszcze: Im dłuższy czas naszej inwestycji i im wyższa stopu zwrotu, tym wyższe zyski i tym samym większa korzyść ze zwolnienia z podatku Belki.

Co kraj to… rozwiązanie OIPE

Ale uwaga, OIPE nie zawsze zwalnia z podatku. Każdy kraj UE miał swobodę w ustaleniu zachęt do oszczędzania i w Polsce przyjęto akurat to rozwiązanie, dobrze znane z innego antypodatkowego pokrowca, czyli z IKE (więcej o IKE przeczytasz w artykule: Ranking IKE i IKZE 2022. IKE i IKZE z rachunkiem maklerskim, IKE obligacje, super IKE. Bossa vs mBank, które będzie najlepsze dla Ciebie? ). Co ciekawe, OIPE w polskim wydaniu jest skonstruowane bardzo podobnie do IKE.  

Uwaga! To dobry moment na uwagę „porządkową”: Gdy w tym artykule piszę o zasadach wpłat, wypłat, zwrotów itp. z OIPE, to opisuję właśnie nasze polskie rozwiązania. Dotyczą one subkonta OIPE otwartego w Polsce. Subkonta OIPE otwarte w innych krajach, działają zupełnie inaczej. Pamiętaj, że dopóki nie przeprowadzisz się za granicę, to nie będą Cię dotyczyć.

Wypłata z OIPE. Kiedy przysługuje zwolnienie z podatku?

Podatku Belki nie zapłacimy jeśli spełnimy 2 warunki:
1) Wypłacimy środki dopiero po osiągnięciu wieku 60. lat (lub nabyciu uprawnień emerytalnych i ukończeniu 55. lat),
ORAZ
2) gdy dokonaliśmy wpłat na subkonto OIPE w co najmniej 5. dowolnych latach kalendarzowych albo jeśli ponad połowy wartości wpłat dokonaliśmy nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłaty.

Wypłata jednorazowo czy w ratach?

Wypłata może być dokonywana jednorazowo albo w ratach. Wyboru dokonujemy w momencie złożenia wniosku o wypłatę, lecz mamy prawo zmiany decyzji.

Dla kogo jest OIPE? Kto nie może skorzystać z OIPE?

Konto może bez ograniczeń założyć osoba, która ma od 18 do 55 lat. Osoby, które ukończyły 55 lat też mogą założyć OIPE, ale tylko jeśli jeszcze nie nabyły praw emerytalnych. Na OIPE mogą oszczędzać również niepełnoletni – od  15. go roku życia, ale dotyczy to tych nielicznych przypadków, gdy są zatrudnieni na umowę pracę, a wpłaty nie przekraczają przychodów z tej umowy.

Jaki jest roczny limit wpłat na OIPE?

Limit wpłat na OIPE to trzykrotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. Kwota ta powinna być ogłoszona w Monitorze Polskim i choć na publikację limitu OIPE musimy jeszcze poczekać, to wiadomo, że tam samo liczony limit IKE na 2023 rok wynosi 20 805 zł.

Czy można wypłacić pieniądze z OIPE przed emeryturą?

Środki na OIPE należą do Ciebie, a zatem możesz je wypłacić w dowolnym momencie. Takie zakończenie inwestycji przed czasem – czyli  np. przed 60 r. życia – nazywa się ZWROTEM. Co do zasady, zwrot z OIPE jest działaniem niepożądanym, więc ustawodawca musi nas do takiego działania zniechęcić. Dlatego w rozporządzeniu parlamentu europejskiego znajduje się taki zapis: ”(..)  OIPE powinien opierać się na długoterminowym gromadzeniu kapitału, możliwości wcześniejszego wycofania kapitału powinny być ograniczone i mogą podlegać karze.”

W przypadku polskiej wersji OIPE „kara” oznacza po prostu zapłatę podatku od zysków kapitałowych. Płacimy podatek, który i tak byśmy zapłacili, gdybyśmy inwestowali poza OIPE. Nie zapłacimy ani złotówki więcej, a dodatkowo uzyskujemy korzyść z odroczenia momentu jego zapłaty. Dzięki temu większe kwoty mogą pracować przez lata i generować dodatkowe zyski.Natomiast nie podoba mi się to, że zwrot musi nastąpić w całości. I choć OIPE, jest w wielu miejscach kalką IKE, to w tym zakresie odstaje, bo IKE daje prawo do częściowych zwrotów.

Czy można mieć więcej niż jedno OIPE?

Jedna osoba może mieć tylko jedno konto OIPE. W momencie zakładania konta musimy oświadczyć, że nie gromadzimy oszczędności na subkoncie OIPE prowadzonym przez innego dostawcę. Złamanie tej zasady skutkuje drakońskimi karami, bo dochody opodatkowane są stawką aż 75% i dotyczy to każdego OIPE.

Czy można mieć równocześnie OIPE oraz IKE i iKZE?

Dobra informacja jest taka, że można mieć zarówno IKE, jak i IKZE  i OIPE. A to oznacza, że gdy OIPE wejdzie w życie, to w 2023 r. będzie można opakować w sumie około 50 tys. zł inwestycji w antypodatkowe pokrowce.

Ile wynoszą opłaty w OIPE?

W założeniu ma to być prosty i tani produkt, wiec przepisy ograniczają koszty do maksymalnie 1% zgromadzonego kapitału rocznie. Mogłoby być jednak lepiej, bo to ten limit dotyczy wyłącznie podstawowego wariantu OIPE. Każdy dostawca OIPE będzie miał w swojej ofercie taki podstawowy wariant, ale może oferować też inne opcje inwestycyjne.

Pewien niedosyt pozostawia również fakt, że 1% to żadna okazja cenowa. Odpowiednio dobierając instytucję oraz samodzielnie inwestując w ETFy na rachunku IKE czy IKZE można zejść z rocznymi kosztami do ok. 0,5% (0,29% prowizji maklerskiej przy corocznym zakupie + ok. 0,20% rocznej opłaty za zarządzanie ETF). Pół procenta różnicy może brzmieć jak aptekarstwo, ale w skali kilkudziesięciu lat inwestowania i dużych, skrzętnie gromadzonych kwot, taka różnica będzie odczuwalna.

Dodatkowo za ewentualny transfer OIPE do nowego dostawcy mamy zapłacić nie więcej niż faktyczne poniesione koszty, ale nie więcej niż 0,5% wartości przenoszonych środków.

Czym OIPE różni się od IKE?

Powyżej wspominałem, że polskie wydanie OIPE jest podobne do IKE – zobaczmy teraz konkretnie, na czym polegają podobieństwa i różnice tych dwóch produktów.

PORÓWNANIE IKE i OIPE (tabela)

Ok. Podstawowe zasady działania i polskie regulacje OIPE mamy omówione. No to teraz czas na krótkie omówienie reguł przenoszenia OIPE do innych krajów UE, bo przecież OIPE ma być „europejskie” i powinno podążać za nami, jeśli przeprowadzamy się do innego kraju. 

Czy mieszkając i będąc rezydentem podatkowym w Polsce mogę otworzyć sobie OIPE w innym kraju?

Zacznę od tego, gdzie – czyli, w którym kraju – otwieramy OIPE. W regulacjach europejskich możemy przeczytać o kraju zamieszkania. Jeśli więc mieszkamy w Polsce to możemy oszczędzać wyłącznie na OIPE w Polsce, czyli na lokalnym, polskim subkoncie. Dopiero przeprowadzka za granicę pozwoli nam otworzyć kolejne subkonto OIPE za granicą. Po przeprowadzce masz wybór: 

• albo zakładasz nowe subkonto w kraju, do którego się przeprowadziłeś, 
• albo kontynuujesz wpłaty na poprzednie subkonto. 

Efekt? Niestety, rozczarowane będą te osoby, które czekały na OIPE licząc, że otworzą bezpodatkowe konto za granicą, nie ruszając się z Polski. Bez zmiany rezydencji podatkowej z takiego planu nici. 

Jak mogę przenieść swoje OIPE do innego kraju?

Jeśli przenosisz się do innego kraju, masz następujące opcje:

1. Możesz kontynuować wpłaty na ostatnio otwarte konto OIPE, tak, jakby przeprowadzka się nie odbyła.
2. Możesz założyć u dotychczasowego dostawcy OIPE subkonto w nowym miejscu zamieszkania. Oznacza to, że będziesz posiadać dwa subkonta – (1) jedno w poprzednim miejscu zamieszkania, na którym Twoje inwestycje będą dalej pracować, ale nie będzie nowych wpłat i drugie (2), w nowym kraju zamieszkania. To konto możesz zasilać kolejnymi wpłatami.
3. A jeśli firma, która prowadzi Twoje OIPE nie oferuje OIPE w kraju, do którego się przeprowadzasz – w takiej sytuacji możesz zmienić dostawcę. Nie obowiązuje Cię wówczas limit zmiany dostawcy OIPE nie częściej niż co 5 lat.

I tutaj ważne jest, żebyś zrozumiał, że Twój wybór dotyczy wyłącznie tego, jak postępować z kolejnymi wpłatami. Natomiast Twój dotychczasowo zgromadzony kapitał obowiązkowo zostanie na subkoncie OIPE w kraju, w którym był gromadzony i nadal podlega przepisom tego kraju. Zachowujesz też nabyte prawa (np. do wypłaty bez podatku po 60 r. życia). Jeśli więc przeprowadzisz się z Polski na do Niemiec, będziesz mógł albo kontynuować inwestowanie na polskim subkoncie OIPE, albo nowe wpłaty inwestować już na niemieckim subkoncie swojego OIPE. Nie będziesz natomiast mógł przenieść dotychczasowych inwestycji z polskiego subkonta OIPE na subkonto niemieckie.

Jakie są warunki OIPE w innych krajach UE?

Jaki z tego wniosek? Gdy zmieniasz miejsce zamieszkania, musisz po prostu przekalkulować, która z opisanych wyżej opcji daje Ci największą korzyść podatkową. To oznacza, że nie obejdzie się bez zrozumienia i porównania lokalnych regulacji OIPE: 

• kraju wyprowadzki i 
• kraju, do którego się przeprowadzamy.

Tak jak Ci wspominałem: ogólne warunki działania OIPE określone zostały na poziomie Unii Europejskiej, ale już szczegółowe rozwiązania dotyczące preferencji podatkowych lub innych zachęt, są ustalane na poziomie każdego kraju. A to oznacza, że w każdym kraju UE obowiązują inne zasady działania OIPE. Podam Ci przykład: w Słowacji nie ma żadnego specjalnego wsparcia dla oszczędzających – nie ma więc i limitu wpłat. Z kolei chorwackie rozwiązania pozwalają, by do OIPE dopłacał pracodawca i zwalniają te dopłaty ze składek. Nie we wszystkich krajach lokalne przepisy o OIPE są już ustalone. Jak widzisz, nie ma tutaj jednej reguły. 

Część II – W co można zainwestować w OIPE?

Jak będą inwestowane pieniądze w OIPE?

Ustaliliśmy już, że wysokość naszej korzyści podatkowej, będzie zależeć od wysokości wypracowanych zysków. A od czego zależą zyski? Oczywiście od poziomu kosztów i od sposobu, w jaki będą inwestowane nasze pieniądze.  

OIPE może być oferowane przez różne instytucje: banki, ubezpieczycieli i firmy inwestycyjne (domy maklerskie, TFI, robodoradców). Jednak rozporządzenie parlamentu europejskiego wprowadza jasne ograniczenia, z powodu których większość firm w Polsce prawdopodobnie odpuści sobie tworzenie OIPE. 

O jakich ograniczeniach mowa? Moim zdaniem kluczowe są te:

1. Docelowo instytucja musi oferować subkonta OIPE w co najmniej 2 krajach UE.  Nie wystarczy zatem produkt w Polsce, firma musi oferować go również w innym kraju UE.
2. Koszty nie mogą przekroczyć limitu wysokości – 1% aktywów rocznie. Dla części firm taka opłata będzie za niska, aby produkt mógł być rentowny. I dobrze – przecież nie chcemy drogich produktów 🙂 
3. Instytucja musi „zwiększyć prawdopodobieństwo odzyskania zainwestowanego kapitału”. W jaki sposób? Możliwe są dwie formy: (1) gwarancja lub (2) odpowiednia strategia inwestycyjna, która w miarę zbliżania się do momentu wypłaty powinna być coraz ostrożniejsza. To ograniczenie dotyczy podstawowego wariantu OIPE (każdy dostawca może oferować kilka wariantów).

To właśnie ten trzeci punkt powoduje, że najpewniej nie będzie można po prostu otworzyć sobie rachunku OIPE u brokera i samodzielnie inwestować kupując wybrane przez siebie akcje czy ETF-y (jak ma to miejsce w przypadku IKE). Trzeba będzie wybrać jakiś produkt zarządzany przez firmę inwestycyjną. 

A co z gwarancją kapitału? Cóż – wątpię, by któraś instytucja zdecydowała się na takie rozwiązanie. Zresztą produkty z gwarancją, oprócz kapitału, gwarantują zwykle coś jeszcze: niskie zyski. Zatem w praktyce instytucjom, które chcą oferować swoim klientom OIPE pozostają różne strategie „cyklu życia” – czyli takie, które zmieniają skład portfela w miarę zbliżania się do emerytury. Na szczęście nie musimy jedynie spekulować. Pierwsza firma jest już praktycznie gotowa ze swoim OIPE, zatem zobaczmy, co przygotowała.

Kto zaoferuje pierwsze OIPE w Polsce?

Firmą, która jako pierwsza w całej Europie uruchomiła OIPE, jest słowacki Finax. Jak dotąd – jest to również jedyna firma w UE, która zarejestrowała taki produkt. Zobacz, jak dziś wygląda rejestr wszystkich europejskich dostawców OIPE:

Jak widzisz, na razie jest tylko jeden dostawca. W mojej ocenie tylko jeden dostawca to spora wada OIPE. Znacząco zwiększa to ryzyko inwestycji. Choć przepisy pozwalają nam raz na 5 lat zmienić firmę (a Finax pozwala na częstsze zmiany) w obecnej sytuacji nie jest to wykonalne. Problem może być jeszcze większy, jeśli Finax np. będzie chciał lub musiał zakończyć działalność. W takiej sytuacji masz prawo dokonać transferu do innej firmy, ale… do kogo? Wiem, że kilka kolejnych firm pracuje nad OIPE i mam nadzieję, że Finaxowi przybędzie konkurentów 🙂

Przyjrzyjmy się zatem, jakie OIPE Finax przygotował na polski rynek. Ale zanim to szczegółowo opiszę, bardzo ważna informacja:

Ta publikacja NIE JEST efektem żadnej komercyjnej współpracy z Finax ani z żadnym innym podmiotem. Finax jest pierwszą firmą, która jest w pełni gotowa do wprowadzenia OIPE na polskim rynku, dlatego to właśnie jego ofertę wzięliśmy na warsztat.
Aby nie pozostawać jedynie w warstwie teoretycznej, tylko przekazać Wam również praktyczny obraz pierwszego w Polsce OIPE – moim gościem na #wtorkuzfinansami był Przemek Barankiewicz, CFA i doradca inwestycyjny, dyrektor oddziału Finax Polska. Znamy się z Przemkiem od kilkunastu lat i jestem mu bardzo wdzięczny, że poświęcił nam swój czas. Film z tej rozmowy znajdziecie poniżej:

Jak działa OIPE w Finax?

Jak pewnie wiesz, Finax to robodoradca, co oznacza, że za jego pośrednictwem możemy inwestować w portfel ETF-ów. Robodoradca dokonuje selekcji ETF-ów, tworzy z nich portfel, a następnie dba o odpowiednie wagi ETF-ów w Twoim portfelu. Bardzo szczegółowo działanie robodoradców opisaliśmy w artykule: Robodoradcy – czy warto korzystać z ich usług? 

OIPE FINAXu w ogólnym zarysie będzie wyglądać tak:

1. Wypełnisz ankietę, w oparciu o którą otrzymasz podpowiedź, która z dwóch strategii będzie dla Ciebie odpowiednia (o strategiach za chwilę);
2. Podpisujesz umowę z Finax i zaczynasz przelewać pieniądze;

Finax inwestuje każdą wpłaconą kwotę zgodnie z wybraną przez Ciebie strategią (nabywa odpowiednie ETF-y, przeprowadza rebalancing, podlicza i prezentuje Twoje wyniki, itp.)

Skoro wiemy już, jak to działa, przejdźmy do kluczowego pytania: Ile to wszystko kosztuje? 

Ile kosztuje OIPE w Finax?

Jedną z najważniejszych barier, dla których nie korzystam jak dotąd z robodoradców, są właśnie koszty. Przy moim sposobie inwestowania (niewiele transakcji, wysokie wpłaty) o wiele taniej jest kupować ETF-y bezpośrednio w domu maklerskim, nie płacąc dodatkowej warstwy prowizji Finaxowi. Jednak w przypadku OIPE zaczyna to wyglądać nieco ciekawiej. Dlaczego?

• Po pierwsze: koszty zarządzania w OIPE wynoszą 0,6% + słowacki VAT, czyli 0,72% wartości aktywów w skali roku. To istotnie mniej, niż 1,2% w podstawowej ofercie Finaxa poza OIPE. Finax zrezygnował także z opłaty od niskich wpłat (minimalnie można będzie wpłacić nawet 10 EUR lub 50 zł). Dodatkowo – FINAX deklaruje na swojej stronie internetowej, że “Przewalutowania dokonamy dla Ciebie bezpłatnie i po korzystnym kursie wymiany (różnica w porównaniu do kursu spot +/- 0,0045 PLN”, co oznaczałoby dużo tańsze przewalutowanie niż u brokera XTB, a wręcz korzystniejsze niż w domach maklerskich Bossa, mBank prowadzących IKE i IKZE z dostępem do rynków zagranicznych). Zaznaczam jednak, że na razie bazujemy na deklaracjach Finaxa, bo oficjalne tabele opłat i prowizji będą dostępne dopiero po akceptacji przez KNF. 
• Po drugie: opakowanie w OIPE oznacza, że można skorzystać ze zwolnienia z podatku od zysków kapitałowych. 

Zastanawiając się zatem, czy rozważyć ofertę Finaxa, szukam de facto odpowiedzi na takie pytanie:

Czy opłaca mi się zapłacić Finaxowi 0,72% aktywów rocznie, w zamian za:

• wygodę – ta bez wątpienia jest większa niż przy samodzielnym nabywaniu ETF-ów;
• zatrzymanie 100% zysków kapitałowych – zamiast 81% zysków, jak ma to miejsce dla inwestycji nieopakowanych w OIPE czy IKE.

Na to pytanie odpowiemy za chwilę, w oparciu o konkretne obliczenia, ale najpierw zobaczmy jeszcze, jakie strategie inwestycyjne mamy do wyboru w Finaxie.

Jak Finax inwestuje pieniądze w ramach OIPE?

Rozpoczynając inwestowanie w OIPE Finaxa mamy dostęp do dwóch strategii:
(1) 100% akcji globalnych, lub
(2) 80% akcji globalnych, 20% obligacji. Ta strategia jest właśnie podstawowym OIPE w FINAX.

Początkowa alokacja zaznaczona jest na poniższej grafice:

A w miarę zbliżania się do momentu wypłaty zmniejszać się będzie udział akcji (z 100% lub 80% w zależności od początkowej alokacji) do 60% a rosnąć udział obligacji:

Redukcja ryzyka portfela jest obowiązkowa i dla osoby, która chciałaby samodzielnie zarządzać swoim portfelem i ustalać wagi różnych aktywów finansowych będzie to przeszkodą. W filmie, do którego link w tym artykule załączyłem podzieliliśmy się z naszą opinią na ten temat.

Ekspozycja na poszczególne segmenty rynku budowana jest przez Finax za pośrednictwem ETF-ów. To Finax decyduje o selekcji i ostatecznym składzie portfela. W artykule: Robodoradcy – czy warto korzystać z ich usług? przeprowadziliśmy szczegółową analizę składu portfela Finaxa i wynikało z niej wówczas, że: 

• W części akcyjnej, w porównaniu z szerokimi globalnymi indeksami akcji, Finax niedoważa trochę USA, przeważa nieznacznie Europę i rynki wschodzące oraz nie inwestuje w akcje japońskie; posiada natomiast ekspozycję na małe spółki, których w najpopularniejszych światowych indeksach akcji nie ma.
• W części obligacyjnej Finax inwestuje w obligacje rynków rozwiniętych, bez zabezpieczenia walutowego; a na tle popularnego globalnego indeksu obligacji przeważa obligacje ze strefy euro, dodając jednocześnie do portfela nieco obligacji o wyższym ryzyku kredytowym, w tym obligacje high yield. 

Są to odchylenia sięgające zaledwie kilku punktów procentowych, ale jednak sprawiające, że wg nas FINAXowi bliżej do quasi-pasywnego, niż w pełni pasywnego naśladowania indeksów globalnych. Jak wpłynie to na wynik inwestycyjny? Dziś tego oczywiście nie wiemy – może być on trochę lepszy od indeksów, ale może także być gorszy. 

Aby nie spekulować, dla naszych obliczeń opłacalności przyjęliśmy, że w długim terminie wynik będzie po prostu taki, jak stopa zwrotu z globalnych indeksów. To pozwoliło wyciągnąć z obliczeń rzecz najważniejszą: wpływ kosztów oraz wpływ zwolnienia z podatku od zysków kapitałowych. Zobaczmy zatem wyniki naszych obliczeń.

Część  III – Ile można zarobić w OIPE? [KALKULATOR]

Przygotowaliśmy dla Was KALKULATOR, który pozwala policzyć zyski z inwestycji na OIPE w Finax i porównać je z alternatywami:

• Bezpośrednią inwestycją w ETF-y przez takie domy maklerskie jak: BOSSA, mBank i XTB.
• Bezpośrednią inwestycją w ETF-y opakowaną w IKE w formie rachunku maklerskiego (BOSSA i mBank).
• Bezpośrednią inwestycją w ETF-y opakowaną w IKZE w formie rachunku maklerskiego (BOSSA i mBank).
• Oraz inwestycją w Finax, poza OIPE.

Pierwszy scenariusz – inwestowanie mniejszych kwot

Kalkulator wymaga podania kilku założeń. Na początek na warsztat biorę regularne, comiesięczne inwestycje małych kwot. W Excelu zakładam, że co miesiąc inwestuję 100 zł:

Wybieram wariant podstawowy OIPE Finaxa (80% akcji i 20% obligacji):

Inwestuję w horyzoncie 20 lat:

Dodatkowo wprowadzam założenia dotyczące mojego wieku, stawki podatkowej itd.:

Przyjąłem też stopy zwrotu na poziomie 6% dla akcji i 2% dla obligacji:

Bierzemy oczywiście pod uwagę komplet kosztów, w tym koszt ETFów, w które inwestuje FINAX, bądź my możemy zainwestować samodzielnie.

Przy takich założeniach Finax powinien wypaść korzystnie, bo:

• wypłacę pieniądze po 60. roku życia, a zatem skorzystam z preferencji podatkowej OIPE i nie zapłacę podatku od zysków kapitałowych, które przy założonej stopie zwrotu i 20-letnim horyzoncie czasowym wychodzą wysokie (= wysoka korzyść z antypodatkowego pokrowca) 
• Finax nie pobiera prowizji od transakcji, a będzie ich aż dwanaście w roku. 

Zobaczmy więc końcowe wyniki:

Faktycznie przy tych założeniach OIPE Finaxa jest najlepszą opcją. Po 20 latach mamy aż 37 140 zł. Niewiele gorzej prezentuje się XTB (36 938 zł). Natomiast inwestycja w ETF-y w ramach IKE w domu maklerskim dałaby zarobić znacznie mniej (34 536 zł w Bossa lub 34 587 zł w mBanku).

Taki rezultat wynika z konstrukcji tabeli opłat. W Excelu znajdziecie tabelę z kosztami dla każdej z wymienionych firm i opcji, ale tu ograniczę się do porównania OIPE Finaxa z XTB i BOSSA. Dlaczego te dwa? 

• BOSSA – bo w naszym corocznym rankingu IKE i IKZE w formie rachunku maklerskiego to BOSSA zajęła pierwsze miejsce. 
• XTB – jeśli ktoś chciałby inwestować poza IKE/IKZE, to właśnie XTB daje możliwość kupowania ETF-ów bez prowizji.

Co możesz wyczytać z tabeli: 

• Finax pobiera opłatę roczną, której nie trzeba płacić konkurentom. Ale w zamian nie płacimy prowizji za zakup ETF-ów co przy częstych transakcjach ma spore znaczenie. 
• Z kolei w BOSSA przy każdym zakupie trzeba płacić 0,29% (min. 14 zł), czyli przy 100 zł wpłacanych co miesiąc, rocznie uzbiera nam się koszt 168 zł! 
• W XTB nie ma opłat rocznych i transakcje są darmowe… z tym że kurs wymiany waluty jest, pisząc kolokwialnie… do bani.

Wniosek jest taki, że im częściej inwestujemy i im niższe są to kwoty, tym lepiej wypada OIPE w Finax. Jednak przewaga Finaxa nie jest duża. Wystarczy inwestować 2250 zł rocznie (187,5 zł co miesiąc), by IKE w Bossa dogoniło OIPE Finax.

Drugi scenariusz – zwiększamy kwotę inwestycji do pełnego limitu 20 805 zł

Zobaczmy więc, co się dzieje przy większych kwotach. W naszych założeniach zmieniamy to, co się zmieniło – czyli kwotę wpłat. Inwestujemy cały roczny limit tj. 20 805 zł. Dzielimy go na 12 wpłat. Pozostałych założeń nie zmieniam:

W takiej sytuacji inwestycja w ETF-y kupowane na IKE w rachunku maklerskim w BOSSA bije na głowę Finaxa. Przyczyną są oczywiście koszty, które opisałem powyżej. Po prostu korzystniej jest zapłacić prowizję w BOSSA (0,29% min 14 zł) od transakcji w danym roku niż opłatę roczną w Finax od całości zgromadzonych środków:

• Przy inwestowaniu 20 805 zł rocznie (1733,75 zł miesięcznie) w BOSSA zapłacimy 168 zł prowizji (14 zł x 12 miesięcy), czyli jakieś 0,8% wpłaconych kwot.
• Tę opłatę ponosimy przy zakupie od kwoty transakcji zakupu. Nie dotyczy już zgromadzonych środków.
• W Finax prowizji od zakupu nie będzie (✅ fajnie), ale za to 20 razy – bo tyle lat trwa moja inwestycja – muszę  zapłacić opłatę roczną od całości kapitału, który z roku na rok się powiększa o kolejne wpłaty i wypracowane zyski (❌niefajnie).

Mam dla Ciebie kilka dodatkowych wniosków: 

• OIPE w Finax ledwo-ledwo wygrywa z inwestycją XTB. Po 20 latach w Finaxie uzbieramy 643 915 zł, a w XTB – 640 420 zł. To niewielka przewaga (3495 zł), która skłania do przemyśleń, czy zakładanie OIPE w Finax ma sens. 
• A co się stanie, gdy będziemy chcieli zakończyć inwestycję przed czasem? W XTB inwestujemy „bez zobowiązań”. Gdy będziemy chcieli zakończyć inwestycję wcześniej, to po prostu sprzedajemy instrumenty, płacimy podatek od zysków kapitałowych i po sprawie. Kalkulacja dla XTB uwzględnia podatek Belki, bo ETF-y w XTB nie są opakowane w żaden antypodatkowy pokrowiec. Tymczasem, by zrealizować korzyści w OIPE, musimy czekać z wypłatą aż do 60. roku życia. I takie założenie przyjąłem w moich wyliczeniach (45-latek inwestuje na 20 lat). Wyliczenia zakładają więc zwolnienie z podatku Belki.  Gdybyśmy jednak chcieli zakończyć inwestycję przed 60. rokiem życia (dokonać ZWROTU CAŁKOWITEGO), podatek od zysków należałoby zapłacić. Wówczas OIPE wypadłoby słabiej niż XTB. Po potrąceniu podatku w Finaxie skończylibyśmy z 600 625 zł, czyli o 39 795 zł mniej niż w XTB.

Czy to oznacza, że OIPE Finaxa nie ma sensu, bo więcej zarobimy poza OIPE (o ile znajdziemy tani dom maklerski)? Zanim przejdę do moich wniosków podsumowujących, przeliczmy jeszcze jeden, ostatni już scenariusz:

Trzeci scenariusz – wyższe stopy zwrotu

Chcę sprawdzić, co się stanie, gdy „podkręcę” wyniki i założę wyższą stopę zwrotu np. na poziomie 10% z akcji i 3% z obligacji. Pozostałe założenia pozostają bez zmian:

W takiej sytuacji różnica pomiędzy inwestycją w ramach OIPE a inwestycją bez antypodatkowej nakładki rośnie:

I jak to wygląda? Zobacz moje wnioski: 

• W takim scenariuszu więcej niż na Finax OIPE zarobimy w IKE w formie rachunku maklerskiego: 1 012 754 w Bossa. Przyczyny już wyjaśniałem, dlatego nie będę się powtarzać.  
• Natomiast chciałbym zwrócić Twoją uwagę na interesującą, większą przewagę OIPE Finaxu nad XTB. Zauważ, że jest większa niż w scenariuszu, w którym przyjąłem niższe stopy zwrotu (6% z akcji i 2% z obligacji). Skąd taka różnica – jak już wspominałem, zaletą OIPE jest brak podatku od zysków kapitałowych, a zatem im większe zyski, tym większa korzyść.

Pobierz kalkulator OIPE

I myślę, że tu możemy zakończyć kalkulacje, bo i tak przed podjęciem decyzji każdy powinien sam policzyć, co mu się bardziej opłaca. Zachęcam Cię do pobrania KALKULATORA i podliczenia różnych scenariuszów dla Twoich własnych założeń.

Podsumowanie 

Na koniec zostawiam Cię z najważniejszymi wnioskami z mojej analizy: 

• Przy niewielkich kwotach i częstych transakcjach OIPE Finax wygrywa, dzięki temu, że oferuje brak prowizji od zakupu.
• Im większe kwoty inwestycji i im dłuższy czas inwestycji, tym gorzej dla OIPE w Finax. Decyduje o tym opłata roczna 0,72%. W takim scenariuszu taniej wychodzi inwestowanie w ETF-y w IKE w formie rachunku maklerskiego. Lepiej jest zapłacić prowizję od zakupu (w mBank czy Bossa) od świeżo wpłaconych środków, niż co rok płacić opłatę od całości zgromadzonych kwot.
• Inwestycja w OIPE Finax wychodzi korzystniej niż kupowanie ETF-ów poza OIPE, pod warunkiem że będziemy inwestować tak długo, aż uzyskamy zwolnienie z podatku Belki w OIPE. Jeśli chcemy inwestować krócej, wówczas raczej taniej będzie poza OIPE, np. w XTB.
• Im wyższą stopę zwrotu założymy, tym lepiej wypada inwestycja opakowana w antypodatkowy pokrowiec (IKE w mBanku i BOSSA lub OIPE w Finax) na tle inwestycji, od której trzeba zapłacić podatek. Ale tylko, jeśli „zasłużymy” na zwolnienie podatkowe, czyli np. poczekamy do 60. roku życia.

Jaka jest moja opinia o OIPE?

Razem z żoną całkowicie wykorzystujemy limity wpłat na IKE oraz na IKZE, zatem kolejny produkt, który pomoże nam inwestować bez podatku Belki, to świetna wiadomość. Najchętniej samodzielnie kupowałbym ETF-y w domu maklerskim – tak, jak robię to w IKE oraz w IKZE. A jak już wspominałem w artykule – skoro OIPE ma być w jakiś sposób „zarządzane”, a dostawca musi wykazać odpowiedni poziom „bezpieczeństwa” kapitału – o maklerskie OIPE może być bardzo trudno. Czy skorzystam zatem z OIPE Finaxa?

Czy zamierzam skorzystać z OIPE Finaxa?

Na #wtorkuzfinansami moja żona zapowiedziała, że woli jeszcze się poprzyglądać, jak to zadziała w praktyce. Dodatkowo Kasia zwróciła uwagę, na niewielkie korzyści z OIPE Finaxa wobec inwestycji w ETF-y w XTB. Mnie kusi jednak, aby tym razem spróbować – i to pomimo sceptycyzmu do ogólnej usługi robodoradztwa, opisanej w artykule Robodoradcy – czy warto korzystać z ich usług?.

Dlaczego?

• Opłata na poziomie 0,72% + zwolnienie z podatku Belki – wychodzi w części naszych scenariuszy lepiej, niż bezpośrednie inwestowanie w ETF-y w domu maklerskim z podatkiem Belki (poza IKE czy OIPE).
• Chcę wykorzystać limit wpłat przypadający na 2023 rok (20 805 zł);
• Zakładam, że jeśli w ciągu najbliższych lat na rynku pojawi się korzystniejsze OIPE – dokonam wypłaty transferowej.
• Przetestuję Finaxa w praktyce – co pozwoli mi precyzyjniej odpowiadać na pytania, które na temat tej oferty padają od FinCrafterów – członków naszej zamkniętej społeczności skoncentrowanej na dbaniu o finanse.

Zanim w polskich domach maklerskich pojawiła się możliwość inwestowania w notowane na zagranicznych giełdach ETF-y w ramach IKE, korzystałem przez lata z IKE Plus w ING TFI (obecnie Goldman Sachs TFI). Uzbierałem dzięki temu ponad 95 tys. złotych (z czego ponad 10 tys. zł wynosił wypracowany zysk). Gdy pojawiła się tańsza i lepiej odpowiadająca moim potrzebom opcja – dokonałem transferu na IKE w formie rachunku maklerskiego. Dzięki transferowi nie przepadły mi roczne limity wpłat, ani wypracowane zyski a teraz inwestuję taniej.

Z OIPE w Finaxie najpewniej zrobię podobnie. Zakładam, że jeśli nie będzie spełniać moich oczekiwań lub pojawi się ciekawsza opcja – dokonam wypłaty transferowej na inne OIPE. Oczywiście – o ile takie powstanie 🙂 A może FINAX będzie z czasem w stanie zaoferować atrakcyjniejsze warunki? Zobaczę.

Czy to oznacza, że polecam OIPE w Finaxie?

Czy polecam OIPE Finaxa?

Mam prostą zasadę: polecam tylko te produkty, z których sam od dłuższego czasu korzystam, jestem z nich zadowolony i z czystym sumieniem mogę polecić je moim najbliższym i przyjaciołom. Z oczywistych względów, Finax nie spełnia tej zasady, bo dopiero planuję go przetestować. Gdy przetestuję usługi Finaxa przez co najmniej rok – wtedy będę miał wyrobione zdanie. Na razie traktuję to wyłącznie jako test.

A co wy myślicie o OIPE?

Jestem bardzo ciekaw Waszej opinii na temat OIPE. A może są wśród Was osoby, które już inwestują z Finaxem od dłuższego czasu? Dajcie znać, jakie są Wasze wrażenia i doświadczenia oraz czy planujecie skorzystać z OIPE. Bardzo serdecznie zapraszam Was do dyskusji 🙂