Omiń pułapkę dostępności – nie oglądaj wiadomości!

Dziś będzie nieco agitacji – zarówno jawnej jak i zawoalowanej.

Garbage IN, Garbage OUT

Śmieci na wejściu, śmieci na wyjściu – to znana informatykom maksyma GIGO, według której wprowadzając błędne dane otrzymasz błędne wyniki, nawet jeżeli procedura przetwarzania była poprawna. Staram się zawsze o niej pamiętać dbając o własny “komputer” kryjący się pod resztkami włosów na głowie. W miarę możliwości nie zaśmiecam umysłu bzdurami, nie oglądam odmóżdżających programów, nie czytam słabych książek i nie podtrzymuję kontaktów z ludźmi, którzy ciągną mnie w dół. To pewnie jedno ze źródeł mojego dobrego samopoczucia 😉 Działa to również w drugą stronę. Jeśli codziennie karmimy nasz mózg wiadomościami pełnymi tanich sensacji, raportów o korkach, ludzkich tragedii, przemocy i kłótni polityków – o dobre samopoczucie będzie niezwykle trudno. Dlatego chciałbym Was bardzo zachęcić do bardziej świadomego doboru treści, którymi bombardujecie swoje mózgi. W czasach internetu nie jesteśmy przecież skazani na informacje podawane nam przez media. Możemy świadomie wybierać je sami. Szczególnie, że bierne chłonięcie newsów może wprowadzić nas w pułapkę. W pułapkę dostępności.

Automatycznie korzystamy z tego, co najszybciej przychodzi do głowy.

Określenie availabilty bias, czyli pułapka dostępności, oznacza tendencję naszego mózgu do budowania obrazu otaczającego świata w oparciu o przykłady, które najłatwiej i najszybciej przychodzą nam do głowy. Kilka informacji o zamachach – i od razu za każdym rogiem widzimy terrorystę. Relacja o katastrofie samolotu – i już boimy się lecieć na wakacje. Fajnie zrealizowane reklamy pożyczek – i od razu przyjmujemy, że to najlepsze rozwiązanie naszych kłopotów z brakiem gotówki. Pułapka dostępności to również skłonność do wyciągania naiwnych wniosków oraz do uogólniania w oparciu o pojedyncze przykłady, które są łatwo dostępne w naszej pamięci:

Oszczędzanie nie ma sensu. Mój ojciec oszczędzał na emeryturę, ale jej nie dożył. Moi sąsiedzi od lat pożyczają na wakacje i nigdy nie mieli problemów ze spłatą. Pieniądze oddałem, a pasja do filmowania została…

Te argumenty mają dokładnie taki sam sens, jak zdanie:

Palenie papierosów jest zdrowe. Mój dziadek palił dwie paczki dziennie i dożył setki!

Pułapka dostępności niesie ze sobą również inne ryzyka. Gdy coś powtarzane jest wystarczająco często, wystarczająco głośno i z odpowiednim przekonaniem – siedzi sobie na samym szczycie naszego umysłu. W ten sposób powtarzane kłamstwa stopniowo stają się “prawdopodobne” i zaczynamy w nie wierzyć…

Polecisz coś wartościowego?

Podane przeze mnie przykłady i opis pułapki dostępności pochodzą z książki “The Art of Thinking Clearly“, której autorem jest Rolf Dobelli. Czytałem ją w wersji angielskiej, ale dostępne jest również polskie wydanie pt.”Sztuka jasnego myślenia”. Polecam Wam ją bardzo serdecznie, bo świetnie przedstawia błędy poznawcze, których świadomość staje się coraz ważniejsza w otaczającej nas rzeczywistości. A teraz mam do Was prośbę. Polecicie jakąś wartościową i inspirującą książkę? 🙂